List otwarty w obronie dziedzictwa Stoczni Gdańskiej

Rozbiórka i dewastacja zabytkowych obiektów i zaburzanie historycznego układu przestrzennego dawnej Stoczni Gdańskiej wzbudza niepokój bardzo wielu mieszkańców Gdańska i Pomorza. Zaniepokojeniu losem architektonicznego, urbanistycznego i technologicznego dziedzictwa, tego ważnego dla historii Polski i Europy miejsca, dała wyraz grupa stowarzyszeń w liście otwartym, którego treść poniżej zamieszczamy.

W związku z wciąż pogarszająca się sytuacją i niejasną przyszłością historycznych obiektów znajdujących się na terenach dawnej Stoczni Gdańskiej, pragniemy wyrazić nasze głębokie zaniepokojenie losem architektonicznego i technologicznego dziedzictwa tego miejsca. Uważamy, że dziedzictwo Stoczni Gdańskiej, jako miejsca o niezwykle doniosłym znaczeniu dla historii Gdańska, Polski i Europy, jest w chwili obecnej chronione pod względem konserwatorskim w sposób niewystarczający.

W latach 2006-2012 z przestrzeni dawnych stoczni zniknęło około 50% architektury – często wyjątkowej, zniknęła też 1/3 stoczniowych żurawi i duża część naziemnych instalacji. Usuwanie autentycznej tkanki tego miejsca prowadzi do stopniowej, bezpowrotnej utraty tożsamości terenów postoczniowych, które powoli stają się wielkim pustym placem.

W ostatnim czasie pojawiło się kilka inicjatyw budzących nadzieję na poprawę sytuacji, m.in. zewidencjonowanie wszystkich urządzeń dźwigowych, utworzenie Rady Interesariuszy Młodego Miasta, wpisanie ok. 240 obiektów do wojewódzkiej ewidencji zabytków, czy rozpoczęcie prac nad ewentualnym wprowadzeniem Parku Kulturowego na obszarach postoczniowych. Skuteczność tych działań jest jednak nikła, co powoduje, że maleją szanse zachowania unikalnego, przemysłowego charakteru tego obszaru w przyszłej nadwodnej dzielnicy Gdańska.

Wyrażając naszą obywatelską troskę o stan materialnego dziedzictwa kulturowego i historycznego dawnej Stoczni Gdańskiej, pragniemy zaapelować o podjęcie następujących działań:

1. Stworzenie kompleksowej wizji rozwoju terenów postoczniowych i w zgodzie z nią, jak najszybsze objęcie ochroną prawną maksymalnej liczby obiektów znajdujących się na tym obszarze, czy to przez wpis do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków, czy to przez objęcie ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (o bardziej szczegółowym niż aktualnie charakterze), czy to przez utworzenie na tym terenie Parku Kulturowego.

2. Do czasu stworzenia nowej wizji rozwoju terenów postoczniowych – wstrzymanie wszelkich wyburzeń, w tym tłumaczonych przyszłą budową II etapu ul. Nowej Wałowej, która być może nie powstanie w przewidywalnej przyszłości.

3. Zaproszenie do Rady Interesariuszy Młodego Miasta przedstawicieli strony społecznej – działaczy społecznych, aktywistów miejskich oraz regularne upublicznianie efektów spotkań Rady.

Deklarujemy chęć współpracy ze wszystkimi, którym zależy na zachowaniu wartościowego dziedzictwa terenów postoczniowych, w tym przede wszystkim władzami i administracją Gdańska, konserwatorami zabytków i deweloperami.

• Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej
• Inicjatywa „Nie dla Burzenia Stoczni Gdańskiej”
• Świetlica Krytyki Politycznej w Trójmieście
• Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Gdańsku